vijesti

Studija je otkrila da je u dobnoj skupini od 50 godina i više niži socioekonomski status značajno povezan s povećanim rizikom od depresije; među njima, nisko sudjelovanje u društvenim aktivnostima i usamljenost igraju posredničku ulogu u uzročnoj povezanosti između ta dva faktora. Rezultati istraživanja prvi put otkrivaju mehanizam djelovanja između psihosocijalnih čimbenika ponašanja i socioekonomskog statusa te rizika od depresije kod starijih osoba te pružaju važne znanstvene dokaze koji podržavaju formuliranje sveobuhvatnih intervencija mentalnog zdravlja kod starije populacije, uklanjanje socijalnih odrednica zdravlja i ubrzanje ostvarivanja globalnih ciljeva zdravog starenja.

Depresija je vodeći problem mentalnog zdravlja koji doprinosi globalnom teretu bolesti i vodeći uzrok smrti među problemima mentalnog zdravlja. Sveobuhvatni akcijski plan za mentalno zdravlje 2013.-2030., koji je WHO usvojio 2013. godine, ističe ključne korake za pružanje odgovarajućih intervencija osobama s mentalnim poremećajima, uključujući i one s depresijom. Depresija je raširena kod starije populacije, ali se uglavnom ne dijagnosticira i ne liječi. Studije su otkrile da je depresija u starijoj dobi snažno povezana s kognitivnim padom i rizikom od kardiovaskularnih bolesti. Socioekonomski status, društvena aktivnost i usamljenost neovisno su povezani s razvojem depresije, ali njihovi kombinirani učinci i specifični mehanizmi nisu jasni. U kontekstu globalnog starenja, postoji hitna potreba za razjašnjavanjem socijalnih zdravstvenih odrednica depresije u starijoj dobi i njihovih mehanizama.

Ova studija je populacijska, međudržavna kohortna studija koja koristi podatke iz pet nacionalno reprezentativnih istraživanja starijih osoba u 24 zemlje (provedena od 15. veljače 2008. do 27. veljače 2019.), uključujući Studiju zdravlja i mirovine, nacionalnu Studiju zdravlja i mirovine, HRS, Englesku longitudinalnu studiju starenja, ELSA, Istraživanje zdravlja, starenja i mirovine u Europi, Istraživanje zdravlja, starenja i mirovine u Europi, Longitudinalnu studiju zdravlja i mirovine u Kini, Longitudinalnu studiju zdravlja i mirovine u Kini, CHARLS i Meksičku studiju zdravlja i starenja (MHAS). Studija je uključivala sudionike u dobi od 50 i više godina na početku koji su izvijestili o informacijama o svom socioekonomskom statusu, društvenim aktivnostima i osjećajima usamljenosti te koji su intervjuirani najmanje dva puta; isključeni su sudionici koji su imali depresivne simptome na početku, oni kojima su nedostajali podaci o depresivnim simptomima i kovarijatama te oni koji su nedostajali. Na temelju prihoda kućanstva, obrazovanja i zaposlenja, korištena je metoda analize temeljnih kategorija za definiranje socioekonomskog statusa kao visokog i niskog. Depresija je procijenjena pomoću Meksičke studije o zdravlju i starenju (CES-D) ili EURO-D. Povezanost između socioekonomskog statusa i depresije procijenjena je pomoću Coxovog modela proporcionalnog rizika, a združeni rezultati pet anketa dobiveni su pomoću modela slučajnih učinaka. Ova studija dodatno je analizirala zajedničke i interaktivne učinke socioekonomskog statusa, društvenih aktivnosti i usamljenosti na depresiju te istražila posredničke učinke društvenih aktivnosti i usamljenosti na socioekonomski status i depresiju korištenjem analize uzročne medijacije.

Nakon medijana praćenja od 5 godina, 20.237 sudionika razvilo je depresiju, s incidencijom od 7,2 (95% interval pouzdanosti 4,4-10,0) na 100 osoba-godina. Nakon prilagodbe za niz zbunjujućih čimbenika, analiza je otkrila da su sudionici nižeg socioekonomskog statusa imali veći rizik od depresije u usporedbi sa sudionicima višeg socioekonomskog statusa (zajednički HR = 1,34; 95% CI: 1,23-1,44). Od povezanosti između socioekonomskog statusa i depresije, samo 6,12% (1,14-28,45) i 5,54% (0,71-27,62) bilo je posredovano društvenim aktivnostima, odnosno usamljenošću.

Uočen je značajan utjecaj na depresiju samo interakcije između socioekonomskog statusa i usamljenosti (zajednički HR = 0,84; 0,79-0,90). U usporedbi sa sudionicima visokog socioekonomskog statusa koji su bili društveno aktivni i nisu bili usamljeni, sudionici niskog socioekonomskog statusa koji su bili društveno neaktivni i usamljeni imali su veći rizik od depresije (agregirani HR = 2,45; 2,08-2,82).

Društvena pasivnost i usamljenost samo djelomično posreduju u povezanosti između socioekonomskog statusa i depresije, što sugerira da su, osim intervencija usmjerenih na socijalnu izolaciju i usamljenost, potrebne i druge učinkovite mjere za smanjenje rizika od depresije kod starijih osoba. Nadalje, kombinirani učinci socioekonomskog statusa, društvene aktivnosti i usamljenosti ističu koristi istovremenih integriranih intervencija za smanjenje globalnog tereta depresije.